Hỏi:
   – Cách khắc phục nghẹt rễ lúa và thối rễ cây lâu năm? (Lê Hữu Hà, T.T Lam Sơn. Thọ Xuân. Thanh Hóa).
Trả lời:
   – Bệnh nghẹt rễ lúa là một trong những bệnh hại thường gặp trên cây lúa. Đây là bệnh sinh lý của cây gây ảnh hưởng đến khả năng sinh trưởng và phát triển của cây lúa. Bệnh có cả trên chân ruộng trũng và ruộng cạn nước.
Triệu chứng:
Khi bệnh mới phát sinh, trên các lá già, ngọn lá thường bị úa vàng, chóp lá đỏ khô.
Bệnh nặng thì cây lúa ngừng sinh trưởng, đẻ nhánh ít, bộ rễ bị thối đen có mùi hôi tanh, rễ trắng ít và nếu không được chữa trị kịp thời lúa sẽ lụi dần và chết.
Nguyên nhân gây bệnh: có thể do nhiều yếu tố nhưng chủ yếu là do đất thiếu ôxy bởi các nguyên nhân như sau:
– Ruộng sâu trũng, nước tù đọng lâu ngày không tháo được
– Ruộng không được cày xới, phơi ải
– Khi cày, lật đất, gốc rạ chưa hoai mục tiếp tục phân hủy tạo ra một số chất độc
– Đất trũng chứa nhiều chất hữu cơ chưa phân giải khi gặp nhiệt độ cao (trời nắng nóng) sẽ dễ lên men, phân hủy nhanh nên tiêu hao nhiều ôxy dẫn đến tình trạng đất thiếu ôxy và sinh ra nhiều khí độc
– Đất ruộng có chất đất không tốt, đất sét, đất thịt nặng, hoặc làm đất không kỹ cũng gây trở ngại cho sự trao đổi khí trong đất
– Ruộng bón nhiều phân hữu cơ chưa hoai mục
Phòng và khắc phục bệnh:
Để phòng bệnh nghẹt rễ cần cung cấp ôxy cho đất, giải phóng khí độc để tạo điều kiện thuận lợi cho rễ hô hấp và lúa sinh trưởng bình thường bằng các biện pháp:
– Cải tạo đất chua phèn, đất có thành phần cơ giới nặng
– Làm đất đúng kỹ thuật
– Xây dựng hệ thống tưới tiêu chủ động
– Khi cấy nên cấy nông tay, dùng mạ xúc, mạ khay để cấy giúp cho rễ lúa được cung cấp thêm oxy từ không khí
– Không bón phân hữu cơ chưa hoai mục
– Không bón thừa lượng phân đạm ngay cả khi ruộng lúa chậm phát triển.
Khi phát hiện lúa chớm bị bệnh, không nên bón thêm phân mà cần cho thêm nước vào ruộng, tiến hành sục bùn sau đó tháo nước phơi ruộng 2-3 ngày, nếu trời nắng nóng thì chỉ để ráo qua đêm để giải phóng bớt khí độc trong đất.
Nếu chân ruộng nghèo chất hữu cơ có thể bón thêm vôi. Nếu chân ruộng giàu chất hữu cơ (thường trên chân ruộng sâu trũng) thì nên bón bổ sung phân lân.
Sau khi xử lý từ 3-5 ngày, tiến hành kiểm tra nếu thấy cây lúa ra rễ trắng mới và ra thêm lá, mới có thể sử dụng các loại phân bón qua lá để phun, giúp cây lúa nhanh hồi phục, phát triển tốt.

Trung tâm khuyến nông Tp. Hồ Chí Minh