Đất bị khô hạn, hoang mạc hóa[1]

1.      Biểu hiện

-          Quá trình thoái hóa đất, biến đất đai màu mỡ thành những vùng đất khô cằn, giống như sa mạc

2.      Tác hại

-          Về mặt môi trường, sa mạc hóa dẫn đến mất đa dạng sinh học và suy thoái  hệ sinh thái .

-          Về mặt kinh tế, nó làm giảm năng suất nông nghiệp, gây tổn hại cho các cộng đồng phụ thuộc vào nó.

-          Về mặt xã hội, sa mạc hóa có thể gây ra di cư cưỡng bức, xung đột về tài nguyên và gia tăng nghèo đói.

3.      Giải pháp

a. Tăng cường cải tạo và bồi dưỡng đất

-          Bón phân hữu cơ, tận dụng phụ phẩm nông nghiệp sau thu hoạch để bổ sung mùn.

-          Áp dụng xen canh hoặc luân canh cây họ đậu và cây cố định đạm.

-          Nâng cao sức khỏe đất, cải thiện khả năng giữ ẩm và dinh dưỡng.

b. Quản lý sử dụng đất ven biển và kiểm soát xâm nhập mặn

-          Kiểm soát chặt chẽ việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất.

-          Bảo vệ và trồng rừng ngập mặn ven biển.

-          Đầu tư công trình thủy lợi: đê điều, tưới tiêu, thau chua rửa mặn.

-          Chuyển đổi cơ cấu cây trồng hợp lý, nghiên cứu giống cây chịu mặn và thích ứng biến đổi khí hậu.

c. Bảo vệ rừng và nguồn sinh thủy

-          Tăng cường kiểm tra, giám sát quản lý và phát triển rừng.

-          Áp dụng chính sách hỗ trợ: chi trả dịch vụ môi trường rừng, buôn bán tín chỉ các-bon.

-          Hướng dẫn kỹ thuật canh tác đất dốc bền vững: ruộng bậc thang, vườn rừng, vườn nhà, trại rừng, nương định canh.

d. Phát triển nông nghiệp bền vững và đa chức năng

-          Đầu tư xây dựng mô hình nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sinh thái.

-          Thúc đẩy nông nghiệp trải nghiệm, du lịch nông nghiệp, học tập cộng đồng.

-          Kết hợp phát triển nông nghiệp với xây dựng nông thôn mới, hài hòa với đô thị hóa.

e. Hoàn thiện quản lý đất đai và cơ sở dữ liệu đất

-          Đo đạc, cắm mốc và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho đồng bào thiếu đất.

-          Xây dựng cơ sở dữ liệu đất nông nghiệp toàn quốc.

-          Lập bản đồ đất kỹ thuật số: bản đồ các-bon hữu cơ, bản đồ chất lượng đất, bản đồ thoái hóa đất.

Kiểm soát biến động chất hữu cơ, chất lượng và mức độ thoái hóa đất.

[1] Nguyễn, B. L. (2024). Thực trạng thoái hóa đất và giải pháp phòng chống sa mạc hóa, cải thiện chất lượng đất, thích ứng với biến đổi khí hậu tại Việt Nam. Tạp chí Môi trường, (6), Trường Đại học Lâm nghiệp – Viện Quản lý đất đai và Phát triển nông thôn. Link: giải pháp sa mạc hóa