1.1.           Định nghĩa

-          Không cày xới: Kỹ thuật gieo trồng không làm đất hoặc xáo trộn đất tối thiểu, giúp duy trì cấu trúc đất và tàn dư hữu cơ (Thapa và Dura, 2024).

1.2.           Hiệu quả

1.2.1.     Hiệu quả kinh tế

- Giảm nhiên liệu: tiết kiệm 50–80% so với cày xới truyền thống.

- Tiết kiệm thuốc diệt cỏ khi kết hợp cây che phủ → giảm chi phí đầu vào đáng kể (Bertrand & cộng sự, 2022).

- Giảm chi phí nhân công: ít hơn 30–50% so với truyền thống..

1.2.2.     Hiệu quả môi trường – hệ sinh thái

-   Giảm phát thải khí nhà kính:

-  Tiết kiệm 588 triệu gallon diesel/năm (Mỹ) = năng lượng cho 720.000 hộ gia đình.

-  Tránh phát thải 5,8 triệu tấn CO₂/năm ≈ loại bỏ >1 triệu ô tô  (Bertrand & cộng sự, 2022), có thể giảm khoảng 4,3 triệu tấn carbon tương đương (MMTCE)/năm (Reicosky và Saxton, 2006).

- Giảm xói mòn & rửa trôi: tàn dư mặt đất bảo vệ, giữ lại dinh dưỡng và hạn chế thuốc trừ cỏ thất thoát (Reicosky và Saxton, 2006).

1.2.3.     Hiệu quả đối với đất

- Tăng chất hữu cơ, CEC, khả năng giữ và trao đổi các cation dinh dưỡng (Ca2+, Mg2+, K⁺…), cải thiện độ phì của đất (Ramos & cộng sự, 2018).

- Giảm độc tính các KLN (Reicosky và Saxton, 2006).

- Cải thiện kết cấu & độ xốp: Tăng vi lỗ rỗng, hạn chế phân hủy hữu cơ nhanh. Giúp đất “mềm”, dễ thấm rễ, phục hồi hệ vi sinh vật (Ramos & cộng sự, 2018).

- Mật độ giun đất đào sâu (anecic) cao gấp 17 lần so với cày truyền thống (Thapa và Dura, 2024).

- Giảm nén chặt đất: nhờ SOM, mạng rễ và cấu trúc đất cải thiện → tăng độ đàn hồi, giảm khối lượng riêng đất (Reicosky và Saxton, 2006).

1.3.           Nguyên tắc và kỹ thuật

1.3.1.     Nguyên tắc

-  Đa dạng hóa cây trồng: Việc đa dạng hóa làm thay đổi cộng đồng vi sinh vật đất, gia tăng tính đa dạng của vi khuẩn và nấm, từ đó cải thiện chức năng sinh thái (Gellatly và Dennis, 2011).

-  Xáo trộn đất ở mức tối thiểu: Trong quá trình gieo hạt trực tiếp, thiết bị gieo sẽ xuyên qua lớp che phủ, mở một rãnh gieo và đặt hạt vào đó. Lý tưởng nhất là rãnh gieo hạt sẽ được phủ lại hoàn toàn bằng lớp phủ ngay sau khi gieo và không có đất tơi lộ ra trên bề mặt (Game, 2021).

-  Che phủ thường xuyên: Là duy trì lớp che phủ quanh năm, có thể ở dạng lớp phủ tàn dư được vi sinh vật trong đất phân hủy tự nhiên, hoặc ở dạng cây che phủ được gieo xen hoặc trồng vào giai đoạn muộn của mùa vụ (Game, 2021)

1.3.2.     Kỹ thuật

Khuyến nghị (Derpsch, 2008)

-  Cần nâng cao kiến thức về toàn bộ hệ thống, đặc biệt là việc quản lý cỏ dại và lập kế hoạch chuyển đổi ít nhất 1 năm trước khi triển khai. Làn làm đất cuối phải đảm bảo mặt ruộng bằng phẳng, đủ tàn dư thực vật từ mùa trước để lại, lựa chọn cây trồng, kế hoạch luân canh dễ kiểm soát cỏ dại.

-  Kiểm tra và phân tích đất định kỳ để đảm bảo cân bằng dinh dưỡng và pH. Sau khoảng 5 năm canh tác liên tục, nên lấy mẫu đất ở độ sâu 0-10cm, chi tiết hơn thì có thể lấy 0-5cm, 5-10cm, 10-20cm. Bổ sung dinh dưỡng còn thiếu, đặc biệt là lân, kali, canxi, đồng thời bón vôi nếu đất chua hoặc có nhôm độc hại.

-  Tránh triển khai canh tác không cày xới trong điều kiện đất có khả năng thoát nước kém hoặc thường xuyên bị úngn nước. Nên đầu tư vào hệ thống thoát nước phù hợp trước khi bắt đầu canh tác.

-  Trước khi cày xới, phải san phẳng bề mặt đất, nếu không máy gieo sẽ hoạt động kém hiệu quả: hạt ở rãnh thấp sẽ nằm trên mặt đất hoặc quá nông, còn hạt trên gờ sẽ gieo quá sâu.

-  Loại bỏ hiện tượng đất nén chặt (nếu có) trước khi cày xới.

-  Tạo được lượng lớp phủ thực vật lớn nhất có thể. Lớp phủ thực vật cần được giữ nguyên trên bề mặt, tuyệt đối không đốt tàn dư và không cày vùi cây phân xanh mà để chúng phân hủy tự nhiên, giúp cải thiện chất lượng đất. Ngoài ra, cần phân bố đều tàn dư trên toàn bộ diện tích đất.

-  Mua máy gieo hạt không cày xới chỉ nên thực hiện sau khi đã đáp ứng đầy đủ 6 bước chuẩn bị trước đó. Ưu tiên chọn máy có mức xáo trộn đất thấp, có khả năng cắt xuyên qua lớp tàn dư dày nhờ sử dụng đĩa và vận hành ở tốc độ hợp lý.

-  Năm đầu tiên, chỉ nên bắt đầu trên khoảng 10% diện tích trang trại để làm quen và giảm rủi ro, có thể mở rộng lên 30–50% trong năm thứ hai, và chỉ khi đã thuần thục mới áp dụng cho toàn bộ diện tích

-  Sử dụng luân canh cây trồng kết hợp cây che phủ phân xanh nhằm duy trì độ phì nhiêu và tính bền vững của đất.

Hình thức (CCARDESA)

-  Không cày xới theo hướng canh tác thông thường:

§ Quản lý cỏ dại bằng thuốc diệt cỏ trước và sau khi gieo trồng

-  Không cày xới theo hướng hữu cơ

§ Không sử dụng thuốc diệt cỏ

§ Kiểm soát cỏ dại bằng cây che phủ, luân canh cây trồng, chăn thả gia súc tự do

Quy trình (CCARDESA)

-          Bước 1: Chuẩn bị ruộng bằng biện pháp thông thường hoặc hữu cơ

-          Bước 2: Kiểm tra đất – cân bằng dinh dưỡng và pH, nếu đất chua, bón một lượng vôi nhỏ hàng năm

-          Bước 3: San phẳng bề mặt, loại bỏ chỗ gồ ghề để hạt giống được gieo đều

-          Bước 4: Xử lý tình trạng nén chặt

Các loại cây trồng phù hợp: (Dawling, 2013)

-Cà chua chín muộn (Roma paste tomatoes)

-Rau quả vụ xuân muộn: cà chua, ớt, cà tím.

-Cucurbits (họ bầu bí): dưa chuột, bí xanh, bí đỏ, bí ngô Halloween.

-Đậu phộng (peanuts), các loại đậu (beans), ngô (corn)

-Dưa hấu (watermelon): có thể trồng nhưng ưa đất ấm, nên phủ màng phủ nông nghiệp

Không phù hợp: Rau màu có hạt nhỏ, mật độ dày